Osteotomia znana jest w świecie chirurgii już od bardzo dawna, jednak dzięki jej unowocześnieniu możliwa jest obecnie szybka rekonwalescencja, bez konieczności spędzania długich tygodni w gipsie. Przeprowadza się ją poprzez wykonanie przecięcia w kości i zespolenie w pożądanym przez nas, skorygowanym ustawieniu.
Staw kolanowy składa się z 4 przedziałów:
- przedziału przyśrodkowego,
- przedziału bocznego,
- przedziału przedniego czyli stawu rzepkowo-udowego,
- przedziału tylnego.
W przebiegu choroby zwyrodnieniowej kolana może dojść do zniszczenia jednego z przedziałów kolana. W zdrowym kolanie oś mechaniczna kończyny przebiega przez środek stawu kolanowego, konsekwencją tego jest równomierne przenoszenie obciążeń przez staw kolanowy. Pod wpływem różnych czynników może dojść zaburzenia osi mechanicznej, do przeciążenia jednego z przedziałów i rozwoju choroby zwyrodnieniowej.
Wyróżniamy deformację szpotawą i koślawą.
W deformacji szpotawej uszkodzeniu ulega przedział przyśrodkowy, natomiast w deformacji koślawej przedział boczny. W zależności od typu deformacji możemy wykonać osteotomię kości piszczelowej (HTO) lub kości udowej (DFO). W przypadku dużych deformacji możemy wykonać osteotomię dwupoziomową (DLO), czyli jednoczasową osteotomię uda i piszczeli.
Wybór właściwego typu osteotomii ustalamy poprzez dokładne zbadanie pacjenta i dogłębną analizę zdjęcia sylwetkowego i rezonansu magnetycznego.
Wykonuje się je na końcu kości udowej lub piszczelowej – poniżej lub powyżej stawu. Wskazaniem są miejsca dotknięte:
– zmianami wrodzonymi (szpotawość, koślawość kończyn),
– zmianami urazowymi (np. po złamaniu),
– zmianami nabytymi (tu mowa właśnie o „naszych” zwyrodnieniach).
Osteotomia minimalizuje postęp zmian zwyrodnieniowych i w niektórych przypadkach może zastąpić lub odsunąć w czasie poważniejszą operację, jaką jest na przykład zastosowanie endoprotezy.
Dzięki temu zabiegowi można poprawić kształt danej kości, skrócić ją lub wydłużyć. Możemy również poprawić oś mechaniczną (czyli oś obciążania danego stawu) i odciążyć tę część stawu, która jest zniszczona wyżej wymienionymi procesami.
Kto kwalifikuje się do zabiegu?
Istotne jest spełnienie kilku warunków:
- odpowiedni wiek pacjenta, choć wiek sam w sobie nie jest twardą wytyczną – zabieg dedykowany jest głównie osobom prowadzącym aktywny tryb życia,
- regularne uprawianie aktywności fizycznej,
- brak nadwagi,
- ból w stawie kolanowym ograniczony do jednego przedziału stawu kolanowego wraz z łagodnymi lub umiarkowanymi zmianami zwyrodnieniowymi,
- zaburzona oś kończyny dolnej.
Przeciwwskazaniami są:
• rozległe zmiany zwyrodnieniowe obejmujące większą część lub całość stawu kolanowego,
• reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) obejmujące kolano,
• duży, symetryczny stopień zniszczenia chrząstki w obu przedziałach stawu,
• znaczne ograniczenie ruchomości kolana, przykurcze,
• brak możliwości wyprostowania i zgięcia stawu kolanowego do 90 stopni,
• otyłość II stopnia,
• cukrzyca,
• osteoporoza,
• nałóg tytoniowy,
• ciąża.
Autorzy artykułu:
